Dit is een opiniestuk, meningen verkondigt in deze tekst vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs de organisatie, de afdeling en/of haar deelnemers.

Het huidige pensioenstelsel is, doch zeker niet perfect, een pensioenstelsel met veel zekerheid. Het is echter niet uit de lucht komen vallen en is het resultaat van decennia aan vakbondswerk en sociale strijd. In principe bestaat het uit twee delen, AOW vanuit de overheid en aanvullend vanuit pensioenfondsen. Haast iedereen in loondienst zit bij een pensioenfonds en zal doorheen hun werkende leven hieraan bijdragen. Het pensioenfonds investeert/spaart dit geld en betaalt ermee de mensen die momenteel met pensioen zijn. In zekere zin is ons pensioenstelsel erg solidair daar degene die nog kunnen werken een deel afstaan om degene die al reeds gewerkt hebben niet in de kou te laten staan. Vaak hoort men dat de pensioenfondsen failliet zijn maar de fondsen staan er goed voor. De dekkingsgraad is hoog en in totaal zit er een grove €1500 miljard opgepot in de pensioenfondsen.

Maar als alles koek en ei was zouden we het er natuurlijk niet over hebben. De AOW verandert niet en blijft afhankelijk van het minimumloon, doch dat op het moment ook een probleem is door de torenhoge inflatie. Met de nieuwe pensioenwet grote veranderingen in het aanvullen pensioen teweeg brengt. Er zal voor veel mensen een hoop onzekerheid bijkomen maar het stuit op relatief weinig verzet in verhouding tot het effect van de regeling. De reden hiertoe is waarschijnlijk omdat het eerlijkwaar een slaapverwekkend onderwerp is. Haast niemand wordt enthousiast van discussie over de dekkingsgraad en rekenrente. Echter is het wel voor iedereen van cruciaal belang. Doch met de inkomsten ook de huidige pensionarissen worden betaalt hebben ook zij dit ooit gedaan en is het pensioen in zeker zin dus uitgesteld loon. Het pensioen is hiermee dus deel van de arbeidsvoorwaarde, al merkt men dit niet direct terwijl men nog werkt. Een aanval op het pensioenstelsel is dus een aanval op de arbeidersklasse.

In het kort veranderd er het volgende. Waar men voorheen bijlegde in een pensioenfonds met de toezegging later een bepaald percentage van het loon per maand terug uitgekeerd te krijgen, gaan we nu over naar een spaarpot per persoon waarover men doorheen de jaren rente opbouwt. Hiermee gaan we dus over van een collectief systeem met zekerheid, naar een individueel systeem met veel onzekerheid en waarin iedereen individueel afhankelijk is van de grillen van de markt. Dat lijkt op het eerste gezicht misschien geen significant verschil maar in de praktijk ondervind men weldegelijk een compleet andere ervaring.

• Waar men bij het huidige systeem voornamelijk gekort wordt als men eerder stop zal ben het toekomstige system men ook gestraft worden als men later start. Elke euro die namelijk vroeg in de pot gaat kan meer jaren rente opbrengen. Echter stuit men hier op het probleem dat men aan het begin van een loopbaan in de regel minder verdient dan aan het einde, waardoor de grotere bedragen aan het einde in principe te laat de pot in gaan.
• Na de pensioenleeftijd moet men tot de leeftijd dat men gemiddelde overlijd (momenteel 12,5 jaar later) teren op het geldt uit die pot. Het brengt nog wel elk jaar rente op, maar die rente zal nimmer zoveel zijn dat het op zichzelf in het levensonderhoud kan voorzien en zal per jaar fluctueren met de markt. Elk jaar na het pensioen zal de pot dus leger worden en het is aan de persoon zelf om het zo uit te kiemen dat dit netjes samenvalt met 12,5 jaar na het pensioen. Wat als het een aantal jaar slecht gaat en de rente laag is? Dan wenst de overheid u veel sterkte en creativiteit om een manier te vinden dit gat te dichten.
• Als men langer dan de verwachte tijd in het pensioen doorleeft worden de potjes van de mensen die eerder overleden zijn herverdeeld onder de mensen die nog leven. Hoe dit echter precies zal werken is nog immer niet duidelijk.

Misschien het belangrijkste punt is dat, door deze individualistische aanpak, de inflatie een oncontroleerbare rol op het pensioen gaat spelen. In het huidige systeem kunnen de pensioenen na inflatie worden verhoogt door de lonen te verhogen en het extra geldt uit pensioenpremies hiervoor te gebruiken. Zou men echter net met pensioen gaan in een periode met torenhoge inflatie, zoals nu, valt er niks te corrigeren en wordt men gewoon onbeperkt armer. Dit is een prikkel om doorheen het werkend leven extra te sparen. Deze gedachte is natuurlijk muziek in de oren van de banken omdat dit extra gespaarde geld door hun kan worden belegd. We worden collectief gedwongen, individueel met ons pensioen deel te nemen aan het kansspel van de rijke.

Wat is de beweegreden van deze wet?

Neoliberaal individualisme en het creëren van een markt voor verzekeringen. Deze onzekerheden creëren namelijk vraag vanuit mensen om vastigheid welke het pensioenfonds niet meer bied. Daarom kunnen verzekeraars aanbieden om voor een maandelijks deel van het pensioen het pensioen aan te vullen tot een bepaald niveau als de rente op dat moment tegen valt. Een gefabriceerd probleem om mensen verzekeringen te kunnen verkopen en de €1500 miljard die opgepot zit in de pensioenfondsen door te sluizen naar de rijken aandeelhouders van verzekeraars.

Zoals SP-Kamerlid Van Kent zei, “Het is een blinde gok met 1500 miljard euro van ons uitgestelde loon”.

In Conclusie

Onze solidaire pensioenregeling wordt vervangen met een kansspel waarbij men geen enkele zekerheid kent. Waar bij het huidige systeem stijgingen in prijs gecompenseerd zouden kunnen worden met een stijging in lonen en waardoor men de gepensioneerde meer kan uitkeren, zal men er in het toekomstige systeem alleen voor staan. Dit is een systeem voor de rijke en de eigenaren met als doel hen verder te verrijken.

De wet is nog niet door de tweede kamer en ten tijden van dit schrijven zal er eerst nog een zogenaamde artikelsgewijze behandeling in de Tweede Kamer plaats vinden. De wet is omstreden en wordt tegengewerkt door nagenoeg de gehele oppositie. Het is belangrijk dat wij hierin onze stem laten horen en ons uitspreken tegen het individualiseren van de pensioenen. In plaats daarvan moeten wij ons scharen achter solidaire hervormingen van het pensioen of zelfs hierover zelf voorstellen formuleren en uitdragen.