Bijdrage SWB aan de Socialisten conferentie
Hieronder publiceren we de tekst en de motie die we als Socialisten West-Brabant op een speciale vergadering met betrekking tot de conferentie hebben vastgesteld.
Socialisten West Brabant: discussie omtrent de inhoud van het programma
Inleiding
Aan de hand van dit stuk willen we de discussie zoals die in onze afdeling is gevoerd delen met de rest van de organisatie, en trachten we daarmee de aankomende conferentie wat meer richting te geven.
In zowel de inleiding van het bestuur in bulletin 3 en in de diverse bijlagen van bulletin 4 wordt aangegeven dat het congres in mei te vroeg gaat zijn om een volledig programma vast te stellen. We proberen met dit stuk een richting biedend voorstel te doen, zodat we concrete stappen in deze discussie kunnen zetten.
Conferentie
We onderschrijven het standpunt dat het nu nog te vroeg is om het gehele programma vast te stellen. Het nadeel van een conferentie is dat het programma alleen te veranderen is door middel van amendementen of moties waarna we dit aannemen of verwerpen. Indien aangenomen is het stuk ook aangenomen, indien verworpen is het ook daadwerkelijk verworpen en moeten we opnieuw beginnen. Als organisatie zitten we nog in een opstartende fase waarin we de grootste moeite hebben alle kikkers in de kruiwagen te houden. Discussie, maar ook compromis zijn hier belangrijk voor. Tijdens de conferentie is hier maar beperkt ruimte voor. Een amendement kan of de scherpe hoekjes van een bepaalde tekst afhalen, of de tekst geheel wijzigen, met het gevaar de interne logica van het stuk kapot te maken, voor compromis is er een stuk minder ruimte.
Ook ontbreekt de factor tijd, waarbij kameraden nog eens rustig kunnen nadenken over wat de ander heeft gezegd, dit een plek geven en zoeken naar formuleringen rond standpunten die wel gedeeld worden. Het streven naar een zo klein mogelijk meerderheid is formeel misschien democratisch, maar in deze fase van het opbouwen van de organisatie niet wenselijk. Je wilt dat het programma breed gedragen wordt. Dit is overigens geen argument voor een programma dat inhoudelijk discussie uit de weg gaat of zo inhoudsloos is dat er niemand echt tegen kan zijn, of om een programma te maken dat alleen op zoek gaat naar de gemene deler van de groep. Aan de andere kant, als we een brede socialistische organisatie willen worden, kan ook niet alles dicht gemetseld zijn.
Het programma
In een eerdere fase hebben we als afdeling aangegeven dat een minimum/ maximum programma ons een juiste lijkt. Hier blijven we bij. Het maximumprogramma is waar we willen uitkomen, een vergezicht. Natuurlijk weten we niet precies hoe het socialisme er uit gaat zien en wat er allemaal mogelijk is, maar we kunnen wel een voorstelling bieden. Het minimumprogramma is minder eenduidig in wat dit zou moeten zijn. Wij onderscheiden grofweg drie smaken.
- Een programma met eisen waar we nu mee aan de slag kunnen en binnen kunnen halen die ons dichter bij ons maximum brengen.
- een programma met verder strekkende eisen. Als we aan deze eisen voldoen, komen we aan bij ons doel of het maximumprogramma, hierbij stellen we eisen die een stuk minder aansluiten bij de hedendaagse strijd en minder makkelijk zijn binnen te halen. Deze vorm van het minimumprogramma ligt het dichtste bij wat de programmacommissie stelt dat het minimumprogramma inhoudt.
- een minimumprogramma met eisen die we eigenlijk pas kunnen verwezenlijken als we ons maximumprogramma hebben behaald. Deze eisen zullen door het gros van de mensen onmogelijk of onrealistisch gezien worden.
De programmacommissie lijkt geen duidelijke keuze gemaakt te hebben tussen welke eisen ze nu precies in het minimumprogramma hebben willen zetten. De diverse eisen wisselen dan ook tussen de bovenstaande drie mogelijkheden. In de inleiding van het programma wordt gesteld dat het minimumprogramma de voorwaarde omvat die nodig zijn voor het breken van de macht van het kapitaal over de samenleving. Deze zienswijze herkennen we eigenlijk niet in (alle) programmapunten, er zit geen logisch gevolg tussen het behalen van de eisen in het minimumprogramma en ons maximumprogramma. Anders gezegd, als je de eisen toetst aan de eis of deze nodig zijn voor het breken van de macht van het kapitaal, zullen veel eisen uit het minimumprogramma hier niet aan voldoen.
Waar het programma aan de ene kant open grenzen eist, iets dat eigenlijk pas te realiseren is onder het socialisme. Benadrukt het aan de andere kant de promotie van het Limburgs en Nedersaksisch (We hebben überhaupt moeite om te begrijpen waarom het promoten en standaardiseren van Limburg en Nedersaksisch zo belangrijk is).
Een ander voorbeeld: de eis voor een 6 urige werkdag. Wat een radicale eis is die op allerlei hedendaagse praktische bezwaren stuit, en nodeloos specifiek is. In plaats daarvan had ook de keuze gemaakt kunnen worden voor algemene arbeidstijdverkorting. Deze eis sluit aan bij discussies die veel breder in de samenleving spelen.
De eis om in te zetten op preventieve geneeskunde, met name voor op het gebied van beter en gezonder voedsel een sympathieke eis. Maar geen vereiste voor het breken met de macht van het kapitaal. Hetzelfde kan bijvoorbeeld opgemerkt worden over de eis voor de invoering van een middenschool. Een andere sympathieke eis, maar geen eis die breekt met de macht van het kapitaal, zijn de eisen omtrent euthanasie. Nu willen we niet zeggen dat we perse tegen bovengenoemde eisen zijn, maar horen ze in het minimumprogramma?
Om een discussie te voeren over welke eisen we in het minimumprogramma willen hebben, denken we dat het goed is om eerst vast te stellen wat voor eisen er nu in het minimumprogramma moeten komen. Dit vaststellen zou al een belangrijke eerste stap zijn voor de conferentie, dit maakt verdere discussie over het minimumprogramma ook makkelijker en stelt de programmacommissie in staat gerichter te werken. Het minimumprogramma wordt dan geen verzamellijst met allerlei zaken waar we sympathiek tegenover staan maar heeft een daadwerkelijk politiek doel.
Overwegingen soort minimumprogramma
In de discussie over wat voor minimum programma wenselijk is lopen de meningen binnen de afdeling wat uiteen. Een deel van de afdeling benadrukt de noodzaak om het minimumprogramma aan te laten sluiten bij de situatie zoals die nu is, en concrete handvaten dient te geven waar we als organisatie vandaag de dag mee aan de slag kunnen. Dit programma zou ook gebruikt kunnen worden als propagandamiddel op het moment dat we mee gaan doen aan verkiezingen. Dit kan als partij zelf, maar er zijn ook varianten mogelijk waarop iemand met een duidelijk ‘De Socialisten’ profiel op een lijst van bijvoorbeeld Bij1 staat.
Vanuit de andere kant wordt beargumenteerd dat het programma zou moeten duiden onder welke voorwaarden er sprake is van een breuk met het kapitaal. Met andere woorden de heerschappij van de arbeidersklasse. Op deze (minimum-)basis kunnen we vervolgens regeringsverantwoordelijkheid nemen. Dit lijkt op de huidige visie op het minimumprogramma, maar specificeert de functie ervan. Een dergelijk programma zou richtinggevend zijn op een langere termijn.
Als argument over opnemen van eisen over regeringsverantwoordelijkheid kan weer worden ingebracht dat we wel in de situatie moeten komen om bestuursverantwoordelijkheid te nemen. Op dit moment zijn de vooruitzichten om mee te doen aan verkiezingen binnen afzienbare tijd op zijn best nog twijfelachtig. Concrete eisen over regeringsdeelname lijken dan vooral een gedachte oefening.
Het betreft in feite een verschil van mening over de achterliggende strategie waar het minimumprogramma op zou moet aansluiten.
Tijdens onze discussie is er gewezen dat op een bepaald moment zaken opeens snel kunnen gaan en het klassenbewustzijn sterk versterkt, de eisen uit het minimumprogramma zoals we die nu formulieren, op een moment van laag klassenbewust zijn, zullen dan ook niet voldoen. We worden dan links ingehaald door de werkelijkheid. De programma commissie geeft zelf ook aan in de inleiding dat bij het veranderen van de organisatie en de omstandigheden waarin we actief zijn, het programma opnieuw beoordeeld moet worden.
Maximumprogramma.
Zowel de inleiding als het maximum zijn wat ons betreft al in een veel verder stadium van gereedheid. Er zijn zeker nog wel zaken die aangescherpt dienen te worden maar fundamentele discussies, zoals over het minimumprogramma, hoeven wat ons betreft niet meer gevoerd te worden.
Enkele kritiekpunten die we op het maximumprogramma hebben is dat er stellingen staan waar we het wel over eens zijn, maar die eigenlijk bij de inleiding horen omdat het maximumprogramma ons vergezicht zou moeten weergeven. Een voorbeeld is de zin: ‘in de voortdurende botsing (…) kiezen we consequent de kant van de arbeidersklasse’. We zijn het er wel mee eens, maar het hoort thuis in de inleiding, niet in het maximumprogramma. We willen namelijk niet toe naar een wereld waar we dat consequent doen, dat doen we namelijk al. Iets soortgelijks kan gezegd opgemerkt worden over de samenwerking met tegenstrevende partijen.
Ook zijn er stemmen opgegaan die vinden dat er meer nadruk moet liggen op de ecologische grenzen van onze wereld. Ecologisch wordt wel genoemd maar mag nog nadrukkelijker. Ons socialisme zal falen als het geen rekening houdt met de ecologische grenzen van onze aarde.
Navelstaren
Hoewel we pleiten voor nog meer discussie en een stapje terug, willen we ook door met ons werk als organisatie en aan de organisatie. Discussies over het programma en uitvinden wat we als collectief vinden zijn belangrijk, maar helaas zijn het interne discussies waar mensen buiten de organisatie weinig mee kunnen. De discussies zijn nodig om onze organisatie op te bouwen, maar je bouwt er geen organisatie mee op.
We moeten werken aan de groei van links en groei van onze partij. Een grotere organisatie waar meer mensen lid van zijn en waar meer mensen actief in zijn. Als we ons hier niet op richten zullen De Socialisten langzaam doodbloeden, mensen raken gedesillusioneerd en kiezen voor een andere bestemming van hun tijd.
We willen dus ook graag pleiten voor meer dialoog, discussie maar ook daadwerkelijk actie voor het verder uitbouwen van de partij. Het gevaar zit er in dat we straks een heel mooi programma hebben, maar geen organisatie om dit programma werkelijkheid te maken.
Meerdere programma’s
Een oplossing van bovenstaande problemen zou nog een programma kunnen zijn, wat veel meer aansluit op de hedendaagse actualiteit, een ‘hier en nu’ programma. je zou dan een “hier en nu” programma, een minimumprogramma en een maximumprogramma kunnen opstellen. De zorgen die hiervoor werden geuit is dat je dan op den duur een grote hoeveelheid aan programma’s krijgt, waardoor het een ontoegankelijk geheel wordt. De afstemming en inkadering tussen de verschillende programma’s moet dan ook zeer scherp gebeuren. De discussie over welk doel ieder programma dient, moet dan ook nog scherper gevoerd worden.
Slot
We sluiten ons dus aan bij anderen die pleiten voor meer discussie en dialoog over het programma, en denken dat het niet verstandig is nu al het minimumprogramma vast te stellen. Aan de andere kant willen we ook door met het uitbouwen van de organisatie. Zorgen dat we meer worden dan een kleine sekte, maar een partij met aantrekkingskracht voor grotere delen van socialistisch links. Een organisatie die dit socialistisch links ook weer op de kaart kan zetten in Nederland. Om door te kunnen moeten we dus wel trachten concrete stappen te zetten tijdens de conferentie in mei.
We willen dan ook voorstellen het minimum programma niet in stemming te brengen, maar te besluiten de discussie verder te voeren en duidelijker te formuleren wat voor minimumprogramma we nu precies nodig hebben. Amendementen over het minimumprogramma zijn wel een goed middel voor discussie over onze standpunten en uitgangspunten. Wat we daarnaast moeten doen is een keuze maken over welke type eisen er nu eigenlijk passen in het minimumprogramma.
Het zou goed zijn om te proberen de inleiding en het maximumprogramma vast te stellen. Dit geeft de organisatie houvast en sturing, en mogelijkheden om een profiel op te bouwen en verder te gaan met het opbouwen van onze partij.
Bijlage: de motie die we hebben ingediend
De conferentie van de Socialisten, bijeen op 13 mei 2023, Besluit:
● de inleiding en het maximumprogramma alvast aan te nemen,
● het minimumprogramma voor te leggen voor verdere toekomstige discussie.
Toelichting: Over het maximumprogramma lijken wij het veelal eens te zijn, het minimumprogramma is waar onze
knelpunten zitten. Om toch een programma te hebben, en dus een basis waarop we verder kunnen zonder dat dit
voor veel extra discussie zorgt (zoals in de vorm van een extra programma) stellen wij voor om de inleiding en het
maximumprogramma te accepteren, en het minimumprogramma nog niet te accepteren. Dat betekent niet dat het
maximumprogramma totaal niet meer ter discussie mag staan, maar wel dat we dit als document gebruiken om in
de komende periode uit te dragen als onze basis.